Okres wakacyjny dla większość dobiegł już końca. Pomimo panującej pandemii wiele osób zdecydowało się udać na letni wypoczynek samolotem, niemniej jednak nie zawsze i nie wszystkim udało się dotrzeć na czas i bez opóźnień. Co zrobić w takiej sytuacji przypomnimy w niniejszym artykule.
Zaczynając od początku należy podkreślić, iż pasażerów linii lotniczych chroni Rozporządzenie (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 roku.
Wskazane rozporządzenie daje podróżnym podstawowe prawo do uzyskania odszkodowania w wypadku opóźnień w lotach. Aby było to możliwe przede wszystkim muszą zostać spełnione odpowiednie warunki.
Po pierwsze opóźnienie musi przekroczyć 3 godziny.
Po drugie przyczyna opóźnienia musi wynikać z winy przewoźnika (w 2018 roku Europejski Trybunał Sprawiedliwości w Luksemburgu orzekł, że zakłócenia lotów powstałe wskutek strajku pracowników linii lotniczej kwalifikują się do odszkodowania, jako że każdy przewoźnik ponosi odpowiedzialność za zatrudnione przez siebie osoby UE C-195/17)
Po trzecie przynajmniej jedno z lotnisk (startu lub lądowania) musi być położone na terenie Unii Europejskiej, zaś lot był obsługiwany przez przewoźnika zarejestrowanego w UE lub gdy lotnisko startu znajduje się na terenie Unii Europejskiej, a lot jest obsługiwany przez przewoźnika niezarejestrowanego w UE (tabela poniżej).
| Trasa | Linia lotnicze z UE | Linia lotnicza spoza UE |
| Z UE do UE | Obejmuje | Obejmuje |
| Z UE poza UE | Obejmuje | Obejmuje |
| Spoza UE do UE | Obejmuje | Nie obejmuje |
| Spoza UE poza UE | Nie obejmuje | Nie obejmuje |
Jakiego odszkodowania można się w takiej sytuacji domagać?
Wszystko zależy od długości trasy przelotu.
- W wypadku lotów do 1 500 km jest to równowartość 250 euro na pasażera;
- W wypadku lotów przekraczających 1 500 km ale nie dłuższych niż 3 500 km, jest to równowartość 400 euro na pasażera;
- W wypadku lotów dłuższych niż 3 500 km jest to równowartość 600 euro na pasażera;
Jak uzyskać odszkodowanie?
Do uzyskania odszkodowania niezbędne jest złożenie wniosku do właściwych linii lotniczych. W tym celu niezbędne będzie posiadanie dokumentów lotniczych: karta pokładowa, potwierdzenie rezerwacji, bilet elektroniczny (e-ticket), zawiadomienie o opóźnieniu itd.
Ważne!
Jeśli pasażer doświadczy opóźnionego lotu, a przewoźnik zaoferuje mu alternatywę w postaci np. voucherów lub innego lotu, na którą pasażer wyrazi zgodę, nie będzie miał on prawa do odszkodowania
A co w sytuacji, kiedy przez opóźnienie spóźnimy się na kolejny lot?
Rozwiązanie takiej sytuacji znalazł Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Wyroku w sprawie C-832/18 z 12 marca 2020 r. W sporze, który był przedmiotem orzekania TSUE chodziło o to, iż podróżni dokonali u przewoźnika Finnair rezerwacji na bezpośredni lot z Helsinek do Singapuru. Lot ten został odwołany z powodu usterki technicznej w samolocie. Po zaakceptowaniu oferty złożonej przez Finnair podróżni zostali przeniesieni na lot łączony z Helsinek do Singapuru przez Chongqing (Chiny), zaplanowany na następny dzień. Jednakże z powodu usterki układu wspomagania sterowania samolotu zmieniony plan podróży również uległ opóźnieniu. Ostatecznie podróżni do Singapuru dolecieli, ale z kilkugodzinnym opóźnieniem. W związku z powyższym zażądali od przewoźnika zapłaty odszkodowań w kwotach po 600 euro wraz z odsetkami dla każdego z nich zarówno za pierwszy odwołany lot, jak i drugi opóźniony. W odpowiedzi Finnair argumentował, że nie powinien płacić dwukrotnie, gdyż chodziło tak naprawdę o jedną podróż. Dodatkowo Finnair wskazywał, iż w danym stanie faktycznym zaistniały tzw „nadzwyczajne okoliczności”, związane z awarią samolotu, która miała źródło w ukrytej wadzie produkcyjnej lub konstrukcyjnej, a która miała wpływ na układy wspomagania sterowania, nie tylko w tym samolocie a także w innych tego samego producenta.
Sąd w Helsinkach poprosił trybunał o interpretację przepisów unijnego rozporządzenia 261/2004 ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów. Wątpliwość sądu w Helsinkach dotyczyła przede wszystkim tego, że zobowiązany do dwukrotnej zapłaty byłby ten sam operator lotniczy.
Odwołując się do swojego dotychczasowego orzecznictwa Trybunał Sprawiedliwości wskazał, że pasażerowi linii lotniczych, który po zaakceptowaniu lotu alternatywnego zaoferowanego przez przewoźnika lotniczego w następstwie odwołania lotu dotarł do miejsca docelowego trzy godziny po pierwotnie planowanym przez tego przewoźnika czasie przylotu lotu alternatywnego lub później – przysługuje prawo do odszkodowania. TSUE w przedmiotowym wyroku uznał, iż w unijnym rozporządzeniu nie ma ani jednego przepisu, który by ograniczał prawa pasażerów objętych zmianą planu podróży. Unijny prawodawca nie dostrzegł również potrzeby uregulowania zasad wypłaty odszkodowania, gdy zobowiązany do tego jest jeden podmiot wobec jednego pasażera za zdarzenia mające miejsce bezpośrednio po sobie.
TSUE odniósł się także do wspomnianych „nadzwyczajnych okoliczności” stwierdzając, że za takie można uznać zdarzenia, które ze względu na swój charakter lub źródło nie wpisują się w ramy normalnego wykonywania działalności danego przewoźnika lotniczego i nie pozwalają mu na skuteczne nad nimi zapanowanie, przy czym te dwie przesłanki są kumulatywne. W związku z tym, usterki techniczne związane z przeglądem statku powietrznego jako takie nie mogą stanowić „nadzwyczajnych okoliczności”.
Konkludując uznać należy, iż możliwa jest sytuacja, w której ta sama osoba uzyskuje odszkodowanie najpierw z tytułu odwołanego wykupionego lotu, a następnie opóźnionego lotu alternatywnego. Jak wskazał TSUE – przyznanie odszkodowań za oba loty jest zasadne, gdyż intencją rozporządzenia było to, ażeby wynagrodzić pasażerom wszelkie niedogodności związane z konkretną podróżą.
Jak długo można dochodzić odszkodowania?
Co do zasady jest to rok. Zgodnie z Uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 2017 r. o sygnaturze III CZP 111/16, roszczenie o odszkodowanie przewidziane w art. 7 rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 295/91 (Dz.U. UE. L. 2004.46.1), przedawnia się w terminie rocznym na podstawie art. 778 k.c.
Ale!
ale, orzecznictwo NSA jest inne. Zdaniem tego sądu roszczenie o wypłatę odszkodowania przewidzianego w art. 7 rozporządzenia nie ulega przedawnieniu (I OSK 2714/15). Zgodnie z orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego żaden przepis rozporządzenia, jak również ustawy – Prawo lotnicze, nie przewiduje, że skargę można wnieść jedynie w określonym czasie. Nie przewiduje również przedawnienia roszczenia o wypłatę odszkodowania. Brak takiej regulacji nie uzasadnia stosowania w tym zakresie przepisów kodeksu cywilnego do stosunku administracyjnoprawnego, nie można bowiem domniemywać utraty prawa posiłkując się uregulowaniami z innych dziedzin prawa. (Sygnatura akt VII SA/Wa 1788/18, wyrok z 20 lutego 2019 r.).
Oczywiście nie są to jedyne uprawnienia podróżujących samolotami. Odpowiedzialność linii rozciąga się na sytuacje, w których lot został odwołany czy nie dolecieli Państwo do miejsca docelowego, jak również o dodatkowe świadczenia związane z opóźnieniami czy za uszkodzony lub zgubiony bagaż. Jeżeli lektura artykuł nie udziela odpowiedzi na poszukiwane przez Państwa pytania zachęcamy kontaktu via:
tel. 531 521 128
