Kdlegal Kancelaria Radcy Prawnego
Krzysztof Danielak

Z uwagi na rosnącą liczbę wpływających do polskich sądów pozwów w zakresie roszczeń z tytułu sankcji kredytu darmowego Kancelaria pragnie wskazać, iż ma zaszczyt reprezentować klienta w sporze z bankiem dotyczącym zastosowania sankcji kredytu darmowego, w zawisłej przez Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej sprawie C-472/23, której rozstrzygnięcie będzie miało szczególnie istotne znaczenie dla rzeszy polskich konsumentów.

1. Sankcja kredytu darmowego

Pokrótce omawiając sankcję kredytu darmowego wskazać należy, iż ustawa o kredycie konsumenckim reguluje zasady i tryb zawierania umów o kredyt konsumencki, zasady ochrony konsumenta oraz obowiązki przedsiębiorcy, który udzielił kredytu konsumenckiego.

W art. 30 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim określone zostały wymogi, jakie powinna spełniać umowa kredytu konsumenckiego, np. powinny zostać w niej zawarte informacje o całkowitej kwocie kredytu, stopie oprocentowania kredytu, rzeczywistej rocznej stopie oprocentowania.

Z kolei w art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim wskazano, iż w przypadku gdy bank naruszy przepis art. 30 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim, czyli np. nie zawrze w umowie któregoś z wymaganych elementu bądź wskaże go nieprawidłowo, konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie. Innymi słowy, do zapłaty pozostaje jedynie pożyczony od Banku kapitał bez dodatkowych obciążeń w postaci kosztów kredytu.

2. Orzecznictwo w zakresie sankcji kredytu darmowego

Obecnie linia orzecznicza w zakresie stosowania sankcji kredytu darmowego nie jest jednoznacznie ukształtowana, stąd też w polskim orzecznictwie występują jeszcze rozbieżności co do wykładni przepisów, w tym w zakresie uznania naruszeń art. 30 ustawy o kredycie konsumenckim, proporcjonalności sankcji kredytu darmowego oraz interpretacji np. pojęcia „wykonania umowy”, szczególnie istotnego w zakresie terminu do złożenia oświadczenia o skorzystaniu z sankcji określonej w art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim. Zgodnie bowiem z art. 45 ust. 5 ustawy o kredycie konsumenckim, kredytobiorca ma rok od dnia wykonania umowy na złożenia oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego.

W orzecznictwie spotyka się pogląd, zgodnie z którym wykonanie umowy oznacza wykonanie umowy oznacza przede wszystkim stan, w którym wszelkie zobowiązania obydwu stron umowy o kredyt konsumencki zostały w pełni wykonane, jednakże funkcjonuje również stanowisko, wedle którego wykonanie umowy następuje z chwilą wypłaty środków przez kredytodawcę na rzecz kredytobiorcy.

W związku z funkcjonującymi w orzecznictwie przeciwstawnymi poglądami polskie sądy w celu usunięcia rozbieżności skierowały do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej kilka wniosków o wydanie orzeczeń w trybie prejudycjalnym, to znaczy, że sądy krajowe zwróciły się do Trybunału z pytaniami w celu wyjaśnienia określonych wątpliwości w zakresie stosowania sankcji kredytu darmowego na gruncie prawa polskiego.

3. Sprawa C-472/23 tocząca się przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej

W sprawie C-472/23 zainicjowanej wnioskiem Sądu Rejonowego dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym wątpliwości sądu krajowego sprowadzają się do kwestii proporcjonalności zastosowania sankcji kredytu darmowego oraz możliwości zastosowania sankcji w przypadku dwóch ewentualnych naruszeń przepisów, tj.:

1. nieprawidłowego określenia w umowie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania, a dokładnie jej zawyżenia poprzez pobieranie przez Bank odsetek od kwoty obejmującej koszty kredytowe, nie zaś od kwoty udostępnionego kapitału, np. pobieranie odsetek od kwoty 12 000 zł, w której 10 000 zł to kapitał pożyczony przez bank konsumentowi, a 2 000 zł to kwota prowizji, a więc koszt kredytu, który stanowi wynagrodzenie banku, a nie od udostępnionego kredytobiorcy kapitało w postaci kwoty 10 000 zł,
2. nieprawidłowego określenia warunków zmiany opłat i prowizji, w sposób który może wprowadzać konsumenta w błąd, np. poprzez wskazanie, iż opłaty mogą podlegać zmianom w sytuacji, gdy zmienią się np. zmiany cen i usług, z których korzysta bank, bądź zmiany rozliczeń międzybankowych, których to wystąpienia sytuacji konsument nie jest w stanie samodzielnie zweryfikować, a więc może prowadzić to do sytuacji, w której bank może jednostronnie decydować o wysokości zmiany opłat.

Pytania prejudycjalne w sprawie C-472/23

Sąd Rejonowy zwrócił się do TSUE z następującymi pytaniami:

1. Czy art. 10 ust. 2 lit. g) Dyrektywy w kontekście motywu 6, 8 i 31 Dyrektywy należy rozumieć w ten sposób, że w przypadku, w którym, z uwagi na uznanie części postanowień umowy kredytu konsumenckiego za nieuczciwe, rzeczywista roczna stopa oprocentowania kredytu podana przez kredytodawcę przy zawarciu umowy jest wyższa niż przy założeniu, że nieuczciwy warunek umowny nie jest wiążący, kredytodawca uchybił obowiązkowi nałożonemu na niego w tym przepisie?
2. Czy art. 10 ust. 2 lit. k) Dyrektywy w kontekście motywu 6, 8 i 31 Dyrektywy należy rozumieć w ten sposób, że wystarczające jest podanie konsumentowi informacji o tym jak często, w jakich sytuacjach i o jaki maksymalnie procent mogą być podwyższone opłaty związane z wykonywaniem umowy, nawet jeśli konsument nie może zweryfikować zaistnienia danej sytuacji, a opłata może w konsekwencji zostać podwojona?
3. Czy art. 23 Dyrektywy w kontekście motywu 6, 8, 9 i 47 Dyrektywy należy rozumieć w ten sposób, ze sprzeciwia się on przepisom krajowym, które przewidują jedynie jedną sankcję za naruszenie obowiązku informacyjnego nałożonego na kredytodawcę, niezależnie od stopnia naruszenia obowiązku informacyjnego i jego wpływu na ewentualną decyzję konsumenta co do zawarcia umowy kredytu, która obejmuje uczynienie kredytu nieoprocentowanym i nieodpłatnym?

Rozstrzygnięcie Trybunału w ww. sprawie może pozytywnie wpłynąć na polski rynek kredytowy oraz zapewnić konsumentom skuteczną ochronę przed nieuczciwymi praktykami kredytodawców, w związku z czym z niecierpliwością oczekujemy na orzeczenie, o którym niezwłocznie Państwa poinformujemy!

Natomiast aktualnie, jeśli posiadają Państwo wątpliwości w zakresie zgodności z przepisami prawa zawartych przez Państwa umów kredytowych zapraszamy do kontaktu.